Chụp X quang là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh vô cùng tốt nhất. Tuy nhiên, tia X là những chùm phóng xạ ngắn không thể nhìn xuất hiện bằng mắt thường, vì thế, nhiều mẹ bầu luôn bận tâm rằng chụp X quang khi mang thai có tác động tới thai nhi không.
1. Chụp X – quang là như thế nào?
Chụp X-quang là một phương pháp được dùng để chẩn đoán rất thường gặp hiện nay, với lợi thế là giá thành phù hợp, kết quả nhanh chóng, chuẩn xác và bác sĩ có thể thực hiện được đơn giản. Chụp X-quang sẽ giúp cho ghi lại những hình ảnh của các cơ quan phía trong cơ thể mà mắt thường không thể nhìn xuất hiện được.
Tia X là một loại tia bức xạ, đơn giản đi xuyên qua các tế bào mô mềm, dinh dưỡng lỏng, tuy vậy sẽ gặp phải cản lại bới các mô đặc như là xương. Những mô đặc mà tia X gặp phải cản lại như xương, sụn, khớp sẽ cho ra nền trắng và những mô mềm có thể đi xuyên qua như tim, phổi, tĩnh mạch sẽ cho ra nền đen trên phim. tình trạng màu sắc đen, trắng ghi nhận được sẽ nên phải phụ thuộc vào tia X đi xuyên qua mô ở cơ quan đó nhiều thường hay ít.
Chụp X – quang mang lại nhiều lợi ích như là:
– với xương khớp: Kiểm tra và theo dõi tình trạng loãng xương, phát hiện sớm các nguy cơ thể dấu hiệu ung thư xương,…
– với phổi: giúp cho theo dõi tình trạng viêm phổi cũng như phát hiện sớm các u bướu phổi.
– với tim: có thể kiểm tra hình trạng và kích thước của tim, phát hiện sớm các trường hợp tim gặp phải biến kiểu và hỗ trợ điều trị các triệu chứng hở van tim.
– với tĩnh mạch: phát hiện các dinh dưỡng và hợp dinh dưỡng gây nên hại tới tĩnh mạch, van tim như là canxi, các hợp dinh dưỡng của canxi, hỗ trợ điều trị trường hợp tắc tĩnh mạch.
Chụp X quang giúp cho theo dõi tình trạng loãng xương và dấu hiệu ung thư xương
2. Chụp X quang khi mang thai tác động tới em bé như thế nào?
Nguy cơ gây nên hại từ tia X với thai nhi sẽ phụ thuộc vào tuổi thai và tình trạng phơi nhiễm phóng xạ. Thai nhi tiếp xúc với tia X càng sớm thì nguy cơ để lại những hậu quả sẽ càng cao, đặc biệt khi mẹ tiến hành chụp X – quang cho các cơ quan thân dưới và vùng bụng.
– Nếu mẹ tiếp xúc với bức xạ liều cực cao trong hai tuần đầu sau khi thụ thai thì có thể dẫn tới nguy cơ sảy thai.
– Nếu mẹ tiếp xúc với bức xạ liều cao từ tuần thứ 2 – 8 sau khi thụ thai có thể thực hiện hạn chế sự tăng trưởng của thai nhi hoặc gây nên ra dị tật bẩm sinh.
– Phơi nhiễm bức xạ từ giữa tuần thứ 8 – 16 có thể thực hiện tăng nguy cơ gặp phải thiểu năng trí tuệ.
Thai nhi vô cùng nhạy cảm với những yếu tố như phóng xạ, những loại thuốc, rượu thường hay nhiễm trùng. Khi các tế bào của thai nhi đang phân chia nhanh chóng, tiến triển thành các tế bào hoàn chỉnh và mô chuyên biệt thì nếu các bức xạ hoặc các tác nhân không tương tự gây nên ra thay thế đổi trong các tế bào này sẽ thực hiện tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh thường hay căn bệnh bạch cầu.
Tuy nhiên, vấn đề này hiện nay vẫn đang còn tồn tại nhiều bất hòa về mặt khoa học của việc liệu những lượng nhỏ phóng xạ được sử dụng để chụp X quang khi mang thai có thực sự gây nên hại cho em bé thường hay không. Vì vậy, trước khi quyết định chụp X quang, bạn nên phải nói rõ với bác sĩ việc bạn đang hoặc có thể mang thai để bác sĩ trì hoãn việc sử dụng tia X hoặc suy giảm số lượng phóng xạ xuống mức an toàn.
Chụp X quang khi thai nhi đang ở 2 tuần đầu tiên có thể tiềm ẩn nguy cơ sảy thai
3. Sự tác động tới thai nhi theo liều số lượng và vị trí chụp X quang
tình trạng tác động của thai nhi lên từng vị trí và liều số lượng tia X(rad) sẽ như sau:
– Vị trí đầu: nguy cơ thai nhi hấp thụ tầm 0,004 rad/lần chụp, để đạt liều gây nên ra sự tác động là 5 rad thì người mẹ phải tiến hành chụp X quang tới 1.250 lần.
– Vị trí răng: nguy cơ thai nhi hấp thụ tầm 0,0001 rad/lần chụp, để đạt liều gây nên ra sự tác động là 5 rad thì người mẹ nên tiến hành chụp X quang 50.000 lần.
– Vị trí cột sống cổ: nguy cơ thai nhi hấp thụ tầm 0,002 rad/lần chụp, để đạt liều gây nên ra sự tác động là 5 rad thì người mẹ nên tiến hành chụp X quang khi mang thai tầm 2.500 lần.
– Vị trí tay, chân: nguy cơ thai nhi hấp thụ là 0,001 rad/lần chụp, để đạt liều gây nên ra sự tác động là 5 rad thì người mẹ nên chụp X quang 5.000 lần.
– Vị trí ngực: nguy cơ thai nhi hấp thụ là 0,00007 rad/lần chụp, để đạt liều gây nên ra sự tác động là 5 rad thì người mẹ nên chụp X quang 71.429 lần chụp.
– Vị trí vú: nguy cơ thai nhi hấp thụ là 0,02 rad/lần chụp, để đạt liều gây nên ra sự tác động là 5 rad thì người mẹ nên chụp X quang là 250 lần.
– Vị trí bụng: nguy cơ thai nhi hấp thụ là 0,245 rad/lần chụp, để đạt liều gây nên ra sự tác động là 5 rad thì người mẹ nên tiến chụp X quang là 20 lần.
– Vị trí cột sống, thắt vùng thắt lưng: nguy cơ thai nhi hấp thụ là 0,359 rad/lần chụp, để đạt liều gây nên ra sự tác động là 5 rad thì người mẹ nên tiến hành chụp X quang 13 lần.
– Vị trí khung chậu: nguy cơ thai nhi hấp thụ là 0,04 rad/lần chụp, để đạt liều gây nên ra sự tác động là 5 rad thì người mẹ nên tiến hành chụp X quang 125 lần.
4. thực hiện thế nào để hạn chế rủi ro chụp X quang khi mang thai
Có hai trường hợp sẽ xảy ra có thể để lại tác động xấu với thai nhi đó là: Mẹ tiến hành chụp tuy vậy không biết mình từng mang thai và mẹ chụp X quang khi thai nhi còn quá bé. Vì vậy, để hạn chế được tối đa rủi ro mẹ nên phải thực hiện như sau:
– Thông báo ngay với bác sĩ là mẹ đang có thai, bao nhiêu tuần tuổi thường hay mẹ đang nghi ngờ là mình có thai. Điều này vô cùng quan trọng bởi vì sẽ tác động trực tiếp tới quyết định điều trị của bác sĩ như là kê đơn thuốc, số lượng phóng xạ chụp X quang.
– Trong trường hợp bạn chưa có em bé và được bác sĩ chỉ định chụp X quang thì hãy yêu cầu mặc áo chì bảo hộ để giữ an toàn cơ quan sinh sản của chủ yếu mình. Việc này có thể giúp cho bạn ngăn chặn được những tác động tới gen có nguy cơ gây nên tác động xấu tới em bé sau này.
– Sau tuần thứ 20 của thai kỳ được xem là thời kỳ an toàn để chụp X quang khi mang thai. Bởi vì lúc này thai nhi từng tiến triển tương đối hoàn chỉnh và dường như không còn nguy cơ sảy thai nếu gặp phải tác động bởi tia X.
– Nếu như bạn vẫn còn lo lắng việc nên phải chụp X quang trong thời điểm mang thai thì hãy trao đổi thẳng thắn với bác sĩ để hiểu rõ hơn vì sao vì sao bạn nên thực hiện như vậy và nếu như thực hiện thì có nguy cơ tồn tại những tác động xấu tới em bé thường hay không. Từ đó, sẽ giúp cho mẹ cảm xuất hiện yên tâm hơn rất nhiều.
Thai nhi sau 20 tuần tuổi được xem là thời kỳ an toàn để chụp X quang
Mặc dù việc chụp X quang khi mang thai vẫn có nguy cơ tác động tới thai nhi tuy vậy thực dinh dưỡng thì những tác động đó không quá lớn với kết quả mà phương pháp chụp này mang lại. Vì vậy, mẹ bầu hãy thực hiện theo những chỉ định mà bác sĩ đưa ra cũng như thăm khám thai định kỳ rất hay để kiểm soát được những thất thường nếu có.
