Dây rốn đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong sự tiến triển của thai nhi. Thông thường, dây rốn sẽ bám ở vị trí trung tâm bánh nhau. tuy nhiên trong một vài thai kỳ lại xuất hiện biến thể vị trí bám của dây rốn vào bánh nhau như dây rốn bám lệch tâm, bám màng… Điều này có thể tác động nhất định tới sự tiến triển của thai nhi.
1. Vai trò của dây rốn với thai nhi
Khi thai nhi được 5 tuần, dây rốn sẽ trở nên. Dây rốn thường có đường kính tầm 1-2cm và dài tầm 60cm. Một đầu dây rốn sẽ gắn ở giữa thai nhi còn đầu kia gắn vào trung tâm bánh nhau. tác dụng của dây rốn là cho phép vận chuyển các hoạt chất dinh dưỡng và oxy từ mẹ sang thai nhi, đồng thời đào thải các hoạt chất có hại từ thai nhi qua mẹ. chủ yếu vì vậy nếu dây rốn vận động tốt thì em bé sẽ khỏe mạnh cho tới khi chuyển dạ.
Sau khi bé chào đời, dây rốn sẽ không còn tác dụng nữa và được bác sĩ cắt đi. Phần còn lại sẽ khô và tự rụng sau vài ngày, trở nên lỗ rốn tồn tại trên bụng suốt đời.
Các vị trí bám thường gặp của dây rốn trên bánh nhau
2. Dây rốn bám lệch tâm có tác động tới thai nhi thường hay không?
Như đã từng chia sẻ ở trên, dây rốn bám ở trung tâm bánh nhau được xem là vị trí bám thường thì. Điều này sẽ giúp cho đường dẫn truyền dinh dưỡng từ mẹ sang thai nhi được thuận lợi nhất. Ngoài ra, còn có một vài biến thể của vị trí cắm dây rốn vào bánh nhau như: Dây rốn không bám vào trung tâm bánh nhau, dây rốn bám rìa, dây rốn bám màng.
2.1. Dây rốn bám lệch tâm
Dây rốn bám lệch tâm bánh nhau là trường hợp tầm cách từ vị trí bám của dây rốn vào bánh nhau cách bờ bánh nhau lớn hơn 2cm. Vị trí bám này của dây rốn vẫn được xem là thường thì và không gây nên tác động nào xấu cho thai nhi.
2.2. Dây rốn bám mép
Đây là trường hợp dây rốn không bám ở trung tâm bánh nhau mà lại bám ở mép (rìa) bánh nhau. Cụ thể hơn, vị trí bám của dây rốn vào bánh nhau chỉ cách rìa bánh nhau ít hơn 2cm. Theo thống kê, tỉ lệ dây rốn bám mép chiếm tầm 7% thai kỳ đơn thai và tầm 25% thai kỳ đa thai.
Trong toàn bộ các trường hợp, dây rốn bám mép không gây nên tác động gì tới sức khỏe của cả mẹ và bé. Tuy nhiên trong một vài thai kỳ, tình trạng này lại có thể tiến hành cho thai nhi gặp phải suy dinh dưỡng (gốc dây rốn càng nằm gần trung tâm thì việc mang tới oxy và dưỡng hoạt chất cho thai nhi càng tốt hơn). Nguy hiểm hơn, nếu không biết trước để mổ chủ động khi dây rốn bám rìa cực dưới, thì ở thời điểm thai phụ chuyển dạ có thể gây nên suy thai hoặc đột tử thai.
Hiện tượng dây rốn bám rìa bánh nhau không có dấu hiệu đặc biệt mà chỉ được phát hiện khi mẹ bầu đi siêu âm. chủ yếu vì vậy các thai phụ cần phải đi kiểm tra và siêu âm định kỳ để theo dõi sự tăng trưởng của thai, nhất là trong 3 tháng cuối. Từ đó có hướng quản lý thai kỳ và lên phương án sinh nở phù hợp.
toàn bộ các trường hợp không thường thì của dây rốn đều phát hiện được qua siêu âm
2.3. Dây rốn bám màng
Dây rốn bám màng tương đối ít gặp, chỉ xảy ra ở tầm 1% các trường hợp mang thai đơn và 9-15% thai kỳ song thai. Do bám trực tiếp vào màng ối nên mao mạch thai nhi từ dây rốn phải đi qua màng ối, màng đệm trước khi tới được bánh nhau. Điều này sẽ tiến hành suy nhược số lượng dinh dưỡng mang tới cho thai nhi từ bánh nhau, có trường hợp thai nhi chỉ nhận được tối đa 30% dinh dưỡng. Điều này sẽ dẫn tới nguy cơ suy dinh dưỡng bào thai, sinh non, thai lưu.
Nguy hiểm hơn, trong trường hợp dây rốn bám màng, các mao mạch của dây rốn thai nhi phải vận động mà không có sự giữ an toàn của lớp thạch Wharton, nên dễ gặp phải đè nén và đứt ra khi có tác động. Ngoài ra, nguy cơ tử vong của thai nhi là rất cao trong lúc chuyển dạ vì các mao mạch này dính rất chặt vào lớp màng đệm nên dễ vỡ ra khi có cơn co tử cung, vỡ tự nhiên hoặc khi bấm ối. Như vậy có thể xuất hiện dây rốn bám màng là một tình trạng ít gặp trong sản khoa tuy nhiên lại vô cùng nguy hiểm với thai nhi.
Tình trạng dây rốn bám màng thường chỉ phát hiện qua siêu âm hoặc sau khi mổ lấy thai vì suy tim thai trong quá trình chuyển dạ (do mao mạch thai nhi gặp phải vỡ hoặc đè nén dẫn tới thiếu máu nuôi dưỡng bào thai).
Dây rốn bám màng ít gặp tuy nhiên lại vô cùng nguy hiểm với thai nhi
tác hại của dây rốn bám màng thường gặp là:
– mao mạch tiền đạo loại I
– Thai trễ tăng trưởng trong bụng mẹ
– Rối loạn tăng trưởng bào thai (growth discordance)
– Hội chứng truyền máu cho nhận song thai (twin-twin transfusion syndrome –TTTS)
Hiện vẫn chưa xác định được nguyên nhân gây nên ra tình trạng này vì thế vẫn chưa có kỹ thuật để ngăn ngừa. Cách phòng ngừa tốt nhất là mẹ bầu cần phải đi thăm kiểm tra và siêu âm định kỳ. Khi đó bác sĩ sẽ lên phương án quản lý thai kỳ nhằm giữ gìn an toàn và có phương pháp sinh nở phù hợp.
Khi phát hiện gặp phải dây rốn bám màng, mẹ bầu cần phải hạn chế cử động, tránh xách, mang vác nặng, kiêng quan hệ tình dục và tránh leo cầu thang nhiều, đi xa, tránh đường xóc.
không thường thì vị trí bám của dây rốn là một trong những vấn đề cần phải được chú trọng trong thai kỳ vì mối quan hệ mật thiết tới sự tăng trưởng của thai nhi. Tuy nhiên các mẹ bầu có thể xuất hiện rằng toàn bộ những không thường thì này hoàn toàn có thể tầm soát bằng siêu âm. Do vậy, để có một thai kỳ khỏe mạnh, yên tâm chào đón con yêu, các mẹ bầu hãy thực hiện kiểm tra thai và siêu âm theo lịch hẹn của bác sĩ chuyên khoa Sản nhé.
