Ngày 24/11, Hội nghị Truyền máu huyết học phía Nam mở rộng và Hội nghị Ghép tủy xương – Tế bào gốc tạo máu Việt – Pháp lần thứ 7 từng khai mạc tại TPHCM.
Tiến sĩ, bác sĩ chuyên khoa 2 Phù Chí Dũng, Giám đốc Phòng thăm khám Truyền máu – Huyết học TPHCM cho thấy, khoảng tầm 10 năm gần đây, việc ghép tế bào gốc (điều trị những người căn bệnh huyết học, ung thư) của Việt Nam từng tiến triển rất mạnh mẽ, cả về kỹ thuật ghép lẫn việc ra đời các trung tâm ghép mới.
Phòng thăm khám Truyền máu Huyết học TPHCM từng thực hiện kỹ thuật ghép tế bào gốc từ lâu (Ảnh: Hoàng Lê).
Hiện nay, Việt Nam gần như từng thực hiện được tất cả các kỹ thuật ghép tế bào gốc tạo máu, từ ghép tự thân tới ghép đồng loại, dị ghép, ghép tủy xương, ghép ngoại vi… Gần đây từ năm 2021, các chuyên gia trong nước từng triển khai được kỹ thuật ghép có sử dụng tia xạ toàn thân trong quy trình hóa trị diệt tủy (TBI).
Tính riêng ở Phòng thăm khám Truyền máu – Huyết học TPHCM, số người căn bệnh được ghép tế bào gốc ngày càng tăng. Cụ thể trong năm 2023, đơn vị thực hiện 80 ca ghép, tăng 20 ca so với năm trước đó. Phòng thăm khám cũng hỗ trợ một vài nơi như Phòng thăm khám Nhi đồng 2, Phòng thăm khám Ung bướu TPHCM về đào tạo, chuyển giao các kỹ thuật ghép tế bào gốc.
Trả lời thắc mắc Việt Nam đang đứng ở đâu trong bản đồ ghép tế bào gốc khu vực và thế giới, bác sĩ Dũng chia sẻ, nhiều năm trước đây một vài người căn bệnh còn chưa tin tưởng nhiều vào kỹ thuật điều trị tại Việt Nam, nên sẽ sang các nước không tương tự như Singapore, Thái Lan thường Đài Loan.
Tuy nhiên gần đây, số ca thuộc diện trên từng suy giảm rất nhiều. Kỹ thuật điều trị của Việt Nam hiện từng ngang bằng với các nước tiên tiến trong khu vực và dần tiếp cận tới tầm châu Á.
Ca ghép tế bào gốc tạo máu tự thân đầu tiên tại Phòng thăm khám Ung bướu TPHCM, dưới sự hỗ trợ của Phòng thăm khám Truyền máu – Huyết học (Ảnh: BV).
Dù vậy, vẫn còn những không dễ khăn nhất định. Theo đó, ở kỹ thuật dị ghép đồng loại, trong trường hợp gia đình có ít con, tỷ lệ tìm được người cho tế bào gốc phù hợp chỉ khoảng tầm 25%. Do đó, rất cần phải có nguồn tế bào gốc từ người hiến không cùng huyết thống.
Trên thế giới từng có các ngân hàng tế bào gốc, tuy nhiên vì khoảng tầm cách xa, không tương tự biệt nguồn gen, di truyền học nên nguy cơ tìm kiếm tế bào gốc phù hợp cho người căn bệnh Việt sẽ thấp hơn so với nguồn cho tại chỗ.
Do đó, cần phải cố gắng sớm xây dựng luật cụ thể về hiến tặng tế bào gốc tạo máu, trong số đó có cho tủy xương, tế bào gốc tạo máu ngoại vi. Đó là điều căn bản để các quy định về triển khai ngân hàng tế bào gốc phục vụ việc điều trị được ban hành, khi người căn bệnh không có người cho cùng huyết thống phù hợp.
Ngân hàng tế bào gốc tại Phòng thăm khám Truyền máu – Huyết học TPHCM (Ảnh: Hoàng Lê).
“Gần đây ở Đài Loan, sau khi có ngân hàng tiếp nhận người hiến tế bào gốc, số ca ghép từng tăng vọt… Tại Việt Nam, người hiến máu luôn sẵn sàng, người hiến tủy và tế bào gốc cũng không phải thiếu. Vấn đề là chúng ta chưa triển khai kịp”, Giám đốc Phòng thăm khám Truyền máu – Huyết học TPHCM dẫn chứng.
cần phải giữ gìn không đứt gãy cung ứng thuốc đặc trị, thuốc hiếm
Trước đó, khi trao đổi với phóng viên Dân trí vào thời điểm đầu năm, bác sĩ Phù Chí Dũng cho thấy, dù phí điều trị ung thư máu tại Việt Nam thuộc hàng thấp nhất thế giới (chỉ bằng 1/5 tại Singapore và khoảng tầm 1/50 tại Mỹ), tuy nhiên so với thu nhập bình quân của người dân vẫn còn rất cao.
Nhiều người căn bệnh có quy trình điều trị quá lâu phải dùng nhiều thuốc ngoài danh mục bảo hiểm và tiêu tốn hàng trăm triệu đồng. Nếu gia đình có hoàn cảnh không dễ khăn sẽ dễ lâm vào khánh kiệt.
Ngoài ra, để điều trị ung thư nói chung, ung thư máu nói riêng cần phải có sự đầu tư rất lớn, từ khu vực hạ tầng, hóa dưỡng chất, máy móc xét nghiệm tới nguồn nhân lực, nên y tế khu vực gần như không thể đáp ứng được. Điều này vô hình chung đẩy gánh nặng điều trị cho tuyến cuối.
Lãnh đạo Phòng thăm khám Truyền máu – Huyết học TPHCM kiến nghị các nhà cung ứng và cơ quan quản lý có hàng đầu sách giữ gìn việc cung ứng thuốc liên tục, tránh gián đoạn, nhất là với các thuốc đặc trị, thuốc hiếm cần phải nhập khẩu.
với những cập nhật điều trị tiên tiến trên thế giới, khu vực y tế kiến nghị các cơ quan quản lý sớm cấp phép cho các thuốc, phương pháp điều trị đặc hiệu thế hệ mới. Song song đó, cũng cần phải thanh toán bảo hiểm y tế cho người căn bệnh, khi các thuốc và các kỹ thuật này được triển khai.
