Tết tới là thời điểm nhu cầu và mức tiêu thụ đồ uống có đường tăng cao. Tuy nhiên, ít ai biết rằng việc này có thể dẫn tới nhiều hệ lụy mối liên quan tới sức khỏe.
chứng bệnh tật rình rập vì tiêu thụ đồ uống có đường
Theo TS.BS Hoàng Thị Đức Ngàn, Viện Dinh dưỡng Quốc gia (Bộ Y tế), sự gia tăng về chủng loại, sự tiện lợi, cũng như giá thành vừa phải của các loại đồ uống có đường hiện nay được cho là một trong những nguyên nhân của “dịch” thừa cân, béo phì, một rối loạn của con người ở thời đại mới.
Trong khi đó, thừa cân, béo phì là yếu tố nguy cơ của hàng loạt các chứng bệnh có mối liên quan tới chuyển hóa như đái tháo đường túyp 2, gút, rối loạn mỡ máu, rối loạn huyết áp và các chứng bệnh tim mạch, tác động xấu tới sức khỏe xương và thực hiện gia tăng tỷ lệ tử vong.
Hiện nay, trên 70% gánh nặng chứng bệnh tật ở Việt Nam là từ các chứng bệnh không lây nhiễm nhiễm như tăng huyết áp, đái tháo đường, ung thư, chứng bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Trong số các thực hành ăn uống không khoa học, tiêu thụ các đồ uống có đường là một yếu tố nguy cơ gia tăng chứng bệnh không lây nhiễm nhiễm thông qua một loạt các rối loạn về chuyển hóa.
Chẳng hạn, người uống 1-2 lon đồ uống có đường mỗi ngày có thể tăng 26% nguy cơ gặp phải đái tháo đường túyp 2 so với người hiếm khi uống các loại nước này. Các nguy cơ này thậm chí còn cao hơn ở người trưởng thành thường người Châu Á.
Nếu thay thế thế đồ uống có đường bằng nước lọc, cà phê (đen) hoặc trà có thể suy giảm 2-10% nguy cơ đái tháo đường túyp 2.
Ngoài ra, các loại đường tự do trong nước ngọt (fructose, sucrose…) có thể gây nên ra tình trạng gan nhiễm mỡ và tăng đường huyết sau ăn, dẫn tới tăng viêm nhiễm, kháng insulin, suy giảm tác dụng tế bào beta tại tụy, dẫn tới đái tháo đường túyp 2.
Một nghiên cứu theo dõi 40.000 nam giới trong 2 thập kỷ cho xuất hiện những người uống trung bình 1 cốc đồ uống có đường mỗi ngày có nguy cơ gặp phải đau đớn tim hoặc tử vong do đau đớn tim cao hơn những người hiếm khi hoặc không uống đồ uống có đường tầm khoảng 20%. Nguy cơ này còn ở mức 40% với nữ giới.
Đồ uống có đường cũng thực hiện tăng 12% nguy cơ gặp phải đột quỵ và 22% nguy cơ nhồi máu cơ tim.
số lượng đường từ đồ uống có đường cũng tác động lên gen SLC2A9, là kiểu gen có tác động tới sự tiết acid uric qua thận. Đường, nhất là đường trắng có thể là nguyên nhân gây nên tăng axit uric thường tăng insulin máu. Tăng insulin máu được cho là yếu tố nguy cơ tiềm tàng của béo phì và hội chứng chuyển hóa.
Đồ uống có đường hoặc có dinh dưỡng thực hiện ngọt nhân tạo cũng được xác định thực hiện tăng lần lượt 19% và 27% các ung thư có mối liên quan tới béo phì như ung thư gan, dạ dày, thận, thực quản, buồng trứng…
Việt Nam cần thiết phải có hàng đầu sách suy giảm tiêu thụ đồ uống có đường
Nhằm hạn chế những tác động của đồ uống có đường với sức khỏe đặc biệt trẻ nhỏ, rất nhiều quốc gia đã từng có những hàng đầu sách chặt chẽ nhằm suy giảm tiếp thị đồ uống có đường với trẻ nhỏ.
Hiện nay, thế giới đã từng sử dụng nhiều phương pháp để suy giảm số lượng tiêu thụ với đồ uống có đường, trong số đó chủ yếu là 4 phương pháp: Ghi nhãn dinh dưỡng và quảng cáo, suy giảm tính sẵn có, vận động truyền thông, sử dụng hàng đầu sách thuế và giá.
Hiện nay, Việt Nam chưa áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường.
Bác sĩ Ngô Thị Hà Phương, Viện Dinh dưỡng (Bộ Y tế), chứng tỏ, áp thuế với đồ uống có đường có thể là một chiến lược đôi bên cùng có lợi, thắng lợi cho y tế công cộng (ngăn chặn phí chăm sóc sức khỏe), thắng lợi về doanh thu của hàng đầu phủ và thắng lợi cho công bằng về sức khỏe.
Thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường có thể đóng vai trò rất quan trọng như một phương pháp phòng ngừa, ngăn chặn nhiều chứng bệnh không lây nhiễm nhiễm mối liên quan tới thực đơn uống trong tương lai.
với phương pháp sử dụng hàng đầu sách thuế và giá, WHO khuyến cáo đánh thuế với đồ uống có đường. Đây là hàng đầu sách quan trọng nhằm suy giảm mức tiêu thụ, từ đó ngăn ngừa thừa cân, béo phì và tác hại của đồ uống có đường tới sức khỏe. 117 quốc gia và vùng lãnh thổ đã từng sử dụng thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường.
Các can thiệp về giá có thể tác động tới hành vi tiêu thụ các sản phẩm nói chung và việc tiêu thụ đồ uống có đường nói riêng. Kinh nghiệm về tác động vào hàng đầu sách thuế thuốc lá đã từng chứng minh lợi ích của việc tăng giá với việc thay thế đổi hành vi mua sắm và nâng cao sức khỏe cộng đồng, Mặt không không khác thuế cũng tạo nguồn thu đáng nhắc cho ngân sách.
Vì thế, không nên nhìn nhận đồ uống có đường đơn giản là một thức uống giải khát tiện dụng mà người dân nên được hướng dẫn, giáo dục để tiêu thụ đồ uống có đường một cách khoa học nhằm giữ an toàn sức khỏe.
