Gia tăng trường hợp mắc phải chó, mèo, vật nuôi cắn
căn bệnh nhi được các chuyên gia thăm kiểm tra sau tiểu phẫu (Ảnh: B.V).
Theo lời nói của gia đình, khi đó trẻ đang đi chúc Tết nhà bà ngoại thì bất ngờ mắc phải một con chó lao ra cắn tới tấp vào vùng vùng thắt lưng, bụng, đùi tới mức lộ ruột ra ngoài và thủng ruột. Chó chưa được tiêm phòng dại.
Trẻ được chuyển sang Phòng kiểm tra Nhi Trung ương cấp cứu. các chuyên gia đã từng phải tiểu phẫu cắt đi một đoạn ruột, sau đó tiêm huyết thanh và vaccine phòng dại cho trẻ.
Một trường hợp không tương tự là bé gái 6 tuổi (ở Mỹ Đức, Hà Nội) cũng mắc phải chó nhà nuôi (chưa tiêm phòng căn bệnh dại) cắn, day vào đầu, mặt tiến hành cho lộ vùng xương sọ hai bên đỉnh đầu. Sau khi được sơ cấp cứu tại tuyến dưới, trẻ được chuyển sang Phòng kiểm tra Nhi Trung ương để tiếp tục theo dõi, điều trị và tiêm huyết thanh, vaccine phòng căn bệnh dại.
TS.BS Lê Kiến Ngãi, Trưởng khoa Dự phòng và Kiểm soát nhiễm khuẩn, Phòng kiểm tra Nhi Trung ương, chứng tỏ, trong thời gian ngắn gần đây, Phòng kiểm tra Nhi Trung ương (Hà Nội) tiếp nhận gần 90 trường hợp mắc phải chó, mèo, khỉ, chuột, thỏ… cắn hoặc cào.
trẻ nhỏ chiếm 90% trong các trường hợp mắc phải súc vật xâm nhập. Nhiều trẻ nhập viện trong tình trạng đa vết thương toàn thân.
Điều quan ngại là rất nhiều vật nuôi xâm nhập người đã từng không được tiêm vaccine phòng dại trước đó. Nếu người mắc phải súc vật xâm nhập không được dự phòng bằng tiêm huyết thanh kháng dại và vaccine phòng dại sớm, thì nguy cơ mắc căn bệnh dại là rất lớn, khi đó tỷ lệ sống sót gần như không còn.
Theo TS Ngãi, căn bệnh dại là căn bệnh viêm não tủy cấp tính do virus, truyền nhiễm truyền từ động vật sang người chủ yếu qua vết cắn hoặc vết cào, liếm của động vật mắc phải dại lên trên da mắc phải tổn thương. Ngoài ra, virus dại còn có thể truyền nhiễm truyền từ người sang người qua cấy ghép mô, phủ tạng, vết cắn hoặc tiếp xúc với hoạt chất tiết của người mắc phải dại.
Thời gian ủ căn bệnh dại ở người thông thường là 1-3 tháng sau phơi nhiễm, hiếm khi có trường hợp thời gian ủ căn bệnh ngắn dưới 9 ngày hoặc dài tới một vài năm.
Thời gian ủ căn bệnh phụ thuộc vào tình trạng nặng nhẹ của vết cắn, vị trí của vết cắn có mối quan hệ tới nơi có nhiều dây thần kinh, tầm khoảng cách từ vết cắn tới não, số số lượng virus xâm nhập. Vết cắn càng nặng và gần thần kinh trung ương thì thời gian ủ căn bệnh càng ngắn.
Người dân nên lưu ý tiêm phòng đầy đủ cho chó, mèo nuôi và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y (Ảnh minh họa: H.K).
82 người tử vong vì căn bệnh dại trong năm 2023
căn bệnh dại chủ yếu lưu hành ở các nước nhiệt đới, tương đối thường gặp ở khu vực châu Á và châu Phi. Theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm thế giới có trên 10 triệu người mắc phải súc vật dại hoặc nghi dại cắn phải đi điều trị dự phòng bằng vaccine dại. tầm khoảng 60.000-70.000 người mắc phải chết do căn bệnh dại.
Tại Việt Nam, căn bệnh dại lưu hành ở nhiều địa phương, chủ yếu là ở các tỉnh miền núi với nguồn truyền căn bệnh chủ yếu là chó, mèo.
Theo thống kê của Bộ Y tế, trong năm 2023, cả nước ghi nhận 82 trường hợp tử vong do căn bệnh dại, tăng 12 trường hợp so với năm 2022. Các địa phương ghi nhận số tử vong cao là Gia Lai (14), Nghệ An (7), Bình Phước (7), Điện Biên (6), Bến Tre (5).
Các dấu hiệu lâm sàng của căn bệnh dại trên người là sợ nước, sợ gió, co giật, liệt và dẫn tới tử vong. Khi đã từng lên cơn dại, tỷ lệ tử vong gần như 100% (với cả người và động vật). Tuy vậy, căn bệnh dại trên người có thể phòng và điều trị dự phòng bằng vaccine và huyết thanh kháng dại.
Để chủ động phòng chống căn bệnh dại, người dân nên thực hiện tốt các liệu pháp sau:
– Tiêm phòng đầy đủ cho chó, mèo nuôi và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y.
– Không thả rông chó, mèo; chó ra đường phải được đeo rọ mõm.
– Không đùa nghịch, trêu chọc chó, mèo.
– Diệt ngay chó và động vật lên cơn dại hoặc nghi mắc dại trong khu vực ổ dịch.
– Khi mắc phải chó, mèo cắn, cào, liếm người dân nên rửa kỹ vết thương bằng nước và xà phòng đặc liên tục trong 15 phút. Nếu không có xà phòng phải xối rửa vết thương bằng nước sạch; sau đó tiếp tục rửa vết thương bằng cồn 70%, cồn iod hoặc povidone, iodine.
Lưu ý hạn chế tiến hành dập vết thương và không được băng kín vết thương.
Đồng thời, người mắc phải cắn nên tới ngay trung tâm y tế gần nhất để được tư vấn, tiêm phòng ngừa dại sớm.
TS Ngãi chứng tỏ thêm, dự phòng dại bằng huyết thanh và vaccine là giải pháp duy nhất và tốt nhất nhất để giữ an toàn tính mạng của người căn bệnh mắc phải phơi nhiễm.
Việc tự ý điều trị bằng thuốc nam, hoặc đi lấy nọc, đắp lá cây… chưa được chứng minh có tốt nhất phòng căn bệnh, ngược lại có thể gây nên nguy hiểm, tạo điều kiện cho virus xâm nhập vào cơ thể nhanh chóng hơn hoặc gây nên ra các tình trạng nhiễm trùng điều kiện.
Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, huyết thanh kháng dại được tiêm càng sớm càng tốt vào ngày đầu sau khi mắc phải cắn. Trường hợp không thể tiêm vào ngày đầu sau khi mắc phải cắn thì tiêm trong vòng 7 ngày sau mũi vaccine đầu tiên.
Tiêm vaccine phòng dại sớm với số liều tùy thuộc miễn dịch với dại đã từng có trước đó, tình trạng vết cắn và tình trạng con vật theo dõi được.
