Đó là những chia sẻ của PGS.TS Nguyễn Sinh Hiền, Giám đốc Phòng kiểm tra Tim Hà Nội khi nói về tiểu phẫu tim hở ít xâm lấn. Tại Phòng kiểm tra Tim Hà Nội, số ca mổ tim ít xâm lấn chiếm tầm 30%. tới nay, gần như tất cả loại chứng bệnh đều có thể mổ ít xâm lấn, từ trẻ con tới người lớn.
“tiểu phẫu tim ít xâm lấn là xu thế tất yếu của thế giới. Vì thế, vì lợi ích của người chứng bệnh, cập nhật với các trung tâm tiểu phẫu tiên tiến trên thế giới cũng như vì tương lai không mắc phải thất nghiệp (không mổ ít xâm lấn thì không có người mắc chứng bệnh tới), trong nhiều năm qua, trung tâm y tế từng uống kỹ thuật này cho nhiều chứng bệnh lý”, PGS Hiền cười nói.
“Từ 10 năm trước, tóc tôi từng bạc cả đầu, mới đầu tôi còn chịu không dễ nhuộm đen nhưng mà sau thì kệ. Vào viện Tiếp đó mới xuất hiện bạc, xấu, đẹp, công danh, sự nghiệp, tiền tài chả là như thế nào”, chị Xuân (Hà Nội, tên nhân vật từng được thế đổi) tâm sự.
Ở tuổi 54, chị được chỉ định thế van tim gấp vì suy tim nặng. Năm 30 tuổi, chị mắc phải hẹp van tim nhẹ từng được mổ nong van tim. Sau một thời gian uống thuốc, chứng bệnh ổn định nên dần dần, chị cũng quên mất mình có tiền sử mắc chứng bệnh tim cho tới những ngày giáp Tết vừa qua xuất hiện người rất mệt.
Đi kiểm tra ở 2 trung tâm y tế lớn trên địa bàn Hà Nội, chị bất ngờ khi được chẩn đoán mắc phải suy tim nặng, phải mổ thế van tim gấp, trong tim có nhiều cục máu đông.
Tại Phòng kiểm tra Tim Hà Nội, chị được chỉ định nhập viện, thực hiện các xét nghiệm nên thiết để sắp mổ. Thế nhưng mà, ca mổ của chị mắc phải hoãn tới 2 lần vì chị mắc phải viêm nhiễm, nếu mổ sẽ nguy hiểm. Thậm chí, ngay cả khi từng xếp được lịch mổ, ca mổ của chị vẫn không thể tiếp diễn như dự tính chỉ vì một ngày trước mổ chị tự uống thuốc chống đông.
Cũng vì thế, chị bỗng dưng nổi tiếng toàn trung tâm y tế, một “bà” tóc bạc tự uống thuốc chống đông trước khi mổ. Dù quyết tâm mổ là thế nhưng mà chị vẫn sợ mình có thể không tỉnh lại nên viết sẵn di chúc để lại. Cuối cùng, ca tiểu phẫu tiếp diễn tốt đẹp, chị được đẩy lên phòng mổ lúc 12h10 tới 19h thì tỉnh. Sau đó hơn một tuần, chị được ra viện kịp đón Tết bên người thân.
“Mùng 6 Tết, cơ quan tổ chức buổi gặp mặt đầu năm, con trai cũng chở tôi tới chơi. Nhìn xuất hiện tôi, tất cả người đều rất bất ngờ, không ai nghĩ tôi phục hồi nhanh thế. Khi biết tôi viết di chúc để lại, cả cơ quan ai cũng hoảng”, chị Xuân cười nói lại.
PGS.TS Nguyễn Sinh Hiền cho rằng, người mắc chứng bệnh nhập viện trong tình trạng suy tim, hẹp hở van 2 lá nặng, nên phải mổ gấp. Sau khi hội chẩn, các chuyên gia quyết định thế van 2 lá và sửa van 3 lá. người mắc chứng bệnh được mổ nội soi thế 1 van tim và sửa 1 van tim, tiểu phẫu tim ít xâm lấn.
“Trong mổ, chúng tôi phát hiện rất nhiều cục máu đông cũ và mới tại nhĩ trái. Van tim vôi hóa nhiều, hẹp và hở nặng. Trường hợp này rất dễ mắc phải tai biến do cục máu đông có thể bung ra, theo dòng máu gây nên bít tắc các mạch não, mạch vành, mạch tạng, chi có thể gây nên nguy hiểm tính mạng”, PGS Hiền phân tích.
các chuyên gia từng lấy hết cục máu đông, cắt van tim hỏng thế bằng van tim nhân tạo, sửa kín van 3 lá mắc phải hở. Toàn bộ quá trình này được tiến hành dưới màn hình nội soi 3D.
tiểu phẫu tim ít xâm lấn được khái niệm là tất cả các tiểu phẫu tim hở thông qua các đường mở nhỏ không phải cưa toàn bộ xương ức. tiểu phẫu tim ít xâm lấn được chia thành nhiều cấp độ, trong số đó gồm tiểu phẫu không sử dụng nội soi, nội soi hỗ trợ hoặc nội soi toàn bộ. Tuần hoàn ngoài cơ thể có thể được thiết lập trung tâm ở ngực hoặc ngoại biên hoặc không sử dụng.
Theo PGS Hiền, phương pháp mổ tim ít xâm lấn là xu hướng tiến triển của y khoa trên thế giới cũng như tại nước ta. Trước đây, trong phương pháp mổ mở, mổ kinh điển, bác sĩ phải xẻ dọc xương ức với một đường mổ lớn, thỉnh thoảng để lại hậu quả nặng nề như biến loại lồng ngực, viêm xương ức dẫn tới tử vong.
“Ngày nay rất nhiều chứng bệnh tim có thể tiểu phẫu ít xâm lấn nhờ nội soi. Chúng tôi có thể tiểu phẫu thế van tim, 2 lá, van động mạch chủ, sửa các van tim, đốt rung nhĩ. Rất nhiều chứng bệnh lý tim bẩm sinh cũng có thể mổ nội soi, tiểu phẫu ít xâm lấn, không nên chẻ xương ức của người mắc chứng bệnh mà đi qua khoang liên sườn”, PGS Hiền nói.
Kỹ thuật này có rất nhiều ưu điểm như đường mổ nhỏ, giữ gìn thẩm mỹ, suy yếu đau đớn đớn, suy yếu hệ lụy cho người mắc chứng bệnh, đặc biệt tránh được tổn thương xương ức, nhất là với người già. Ở người già, xương ức mắc phải mất dưỡng chất vôi, rất mềm, khi mắc phải tổn thương sẽ không dễ liền, dễ mắc phải viêm, nhiễm trùng, phải điều trị dài ngày, thậm chí tăng tỷ lệ tử vong cho người chứng bệnh.
Sau mổ, người mắc chứng bệnh phục hồi nhanh, sau một tuần có thể xuất viện. Với phương pháp mổ cũ, người mắc chứng bệnh nên nằm viện 2-3 tuần.
“Khi tiểu phẫu tim ít xâm lấn, bác sĩ phải mổ rất cẩn thận, không được sai sót, không được có động tác thừa vì sai sót nhỏ mà lớn thì có thể trả giá bằng cả tính mạng người chứng bệnh. Các kỹ thuật này của Việt Nam đạt trình độ ngang tầm thế giới, chúng ta không thua kém bất kỳ nước nào trong lĩnh vực tiểu phẫu tim ít xâm lấn”, PGS Hiền nhấn mạnh.
Với công nghệ mổ ít xâm lấn, ở các nước tiến triển giá thành cho một ca điều trị rất cao. Công nghệ đó phải dùng những thiết mắc phải đặc biệt. Tuy nhiên, ở Việt Nam, do điều kiện không cho phép về kinh phí của người chứng bệnh nên chúng tôi từng có những cải tiến, dùng các thiết mắc phải tự chế.
Những thiết mắc phải này vừa với kích thước người Việt Nam, vừa theo đúng tính năng sử dụng lại không tốn kém như những thiết mắc phải nhập từ nước ngoài.
Mặt không không khác, Phòng kiểm tra Tim Hà Nội cũng từng nghiên cứu những phương pháp sửa trị van tim cho người chứng bệnh, không phải thế van tim tối ưu việc bảo toàn van tim cho người chứng bệnh. Khi van tim sửa trị tốt, sau mổ người chứng bệnh sẽ không phải dùng thuốc chống đông, nhờ đó tăng uy tín cuộc sống, suy yếu nguy cơ hệ lụy khi mổ.
PGS Hiền so sánh mổ kinh điển với mổ ít xâm lấn không khác như đi xe máy với đi ôtô.
“Mới đầu, ai đi ô tô cũng xuất hiện ngại, sợ sai làn, sai tốc độ… nhưng mà khi từng đi được ô tô thì chỉ thích đi ô tô. Mổ tim ít xâm lấn cũng thế lâu dần cũng xuất hiện “nghiện”, người mắc chứng bệnh cũng đỡ đau đớn rất nhiều, sẹo mổ đẹp, nguy cơ hệ lụy ít.
Vì lợi ích của người chứng bệnh, cập nhật với các trung tâm tiểu phẫu tiên tiến trên thế giới, nếu không mổ ít xâm lấn thì người chứng bệnh không tới với mình nên trong nhiều năm qua chúng tôi từng từng bước uống tiểu phẫu tim ít xâm lấn”, PGS Hiền chia sẻ.
Theo ông, trên thế giới, kỹ thuật mổ tim ít xâm lấn xuất phát từ châu Âu, Mỹ nhưng mà không phải tất cả các trung tâm đều mổ tim ít xâm lấn. Ngược lại, Phòng kiểm tra Tim Hà Nội tiếp nhận nhiều đoàn nước ngoài, thậm chí từ cả các nước châu Âu như Pháp, Đức… sang giao lưu học hỏi.
Ông luôn tâm niệm người chứng bệnh cũng chủ yếu là người thầy của mình vì việc trị trị người mắc chứng bệnh giúp cho bác sĩ đúc rút kinh nghiệm và giỏi nghề. Có rất nhiều điều trong sách vở, trong lý thuyết không có mà chúng tôi phải học qua người chứng bệnh.
Mỗi người chỉ có 1 quả tim, khi quả tim ngừng đập thì cơ thể sẽ chết. Vì thế, tiểu phẫu tim rất đặc thù, bác sĩ phải tranh thủ tối đa thời gian nếu không người mắc chứng bệnh sẽ nhanh chóng tử vong.
“Trong khi tiểu phẫu các cơ quan không không khác, bác sĩ có thể ngừng lại hội chuẩn với đồng nghiệp 5-10 phút, nhưng mà với tim mạch, khi dùng thuốc cho tim ngừng đập để thao tác thì nên tận dụng từng phút từng giây và thao tác đòi hỏi độ chuẩn xác cao vì khi thực hiện sai thì không có môi trường sửa trị”, PGS Hiền nói.
PGS Hiền cho rằng thêm, ông xuất hiện hạnh phúc khi trị lành các trái tim tổn thương. Vì thế, còn khỏe mạnh thì ông còn cống hiến để tiếp tục hành trình “vá” những trái tim mắc phải lỗi nhịp.
Nội dung: Nam Phương
Thiết kế: Tuấn Huy.
