Ngày 5/4, Tại TPHCM từng tiếp diễn Hội nghị tiến triển “Mạng lưới tư vấn viên vận động hiến tặng mô, tạng” khu vực phía Nam và trao quyết định thành lập Chi hội vận động hiến mô, cơ quan cơ thể người Việt Nam ở Phòng xét nghiệm Chợ Rẫy.
Hàng chục nghìn người chờ ghép tạng cứu mạng
Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Tri Thức, Giám đốc Phòng xét nghiệm Chợ Rẫy, Trưởng Chi hội vận động hiến tặng mô, cơ quan cơ thể người Việt Nam tại phía Nam cho thấy, tại các nước tiến triển, việc hiến tạng từng trở nên tương đối phổ quát. Tuy nhiên ở Việt Nam, vẫn còn nhiều người dân chưa hiểu hết ý nghĩa cao đẹp này. Trong khi đó, cả nước đang có hàng chục nghìn người đang chờ được ghép mô, tạng để giữ sự sống.
Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Tri Thức, Giám đốc Phòng xét nghiệm Chợ Rẫy (Ảnh: BV).
Theo ông Thức, để người dân hiểu rõ về bản dinh dưỡng của việc hiến tạng và ý nghĩa to lớn của nghĩa cử cao đẹp này, nên có sự ủng hộ của xã hội và các cơ quan công dụng. Việc tăng cường các vận động truyền thông nhằm nâng cao hiểu biết, thay thế đổi thái độ, thu hút sự quan tâm của các tầng lớp dân cư trong cộng đồng là hết sức nên thiết.
Suốt 7 ngày qua, Trung tâm điều phối hiến ghép tạng quốc gia từng tổ chức chương trình đào tạo 4 ngày để tiến triển mạng lưới tư vấn viên hiến ghép tạng, cũng như tập huấn việc chẩn đoán chết não, hồi sức, công tác sắp lấy tạng hiến ghép cho người căn bệnh.
Công tác vận động từng được thực hiện rất lâu nhưng mà chưa hệ thống hóa từ Trung ương tới địa phương và còn mang tính dinh dưỡng “tản mác”. Do đó, việc thành lập Chi hội tại Phòng xét nghiệm Chợ Rẫy là cánh tay nối dài cho mạng lưới điều phối hiến ghép tạng quốc gia, góp phần tạo ra nguồn tạng phong phú, đáp ứng nhu cầu điều trị của người căn bệnh.
Theo bác sĩ Thức, có 4 nội dung rất quan trọng trong vấn đề hiến ghép tạng, đó là vận động, điều phối, ghép và hồi sức. Chi hội vận động hiến mô, cơ quan cơ thể người tại Phòng xét nghiệm Chợ Rẫy được thành lập ngoài việc tiến triển nội dung “vận động” cũng giúp cho tăng cường minh bạch hóa việc hiến ghép tạng.
Một ca ghép thận ở Phòng xét nghiệm Chợ Rẫy (Ảnh: BV).
“Chi hội sẽ cố gắng đẩy mạnh và tiến triển mạng lưới tư vấn để nhận được nhiều sự hưởng ứng tham gia hiến tặng mô tạng sau khi qua đời của người dân, cứu giúp cho những người căn bệnh có chỉ định ghép nhưng mà không có nhiều điều kiện, quá lâu sự sống cho họ”, Trưởng Chi hội vận động hiến tặng mô, cơ quan cơ thể người Việt Nam tại phía Nam khẳng định.
10 “chìa khóa” tiến triển nguồn tạng hiến từ người chết não
Phó giáo sư Đồng Văn Hệ, Giám đốc Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép cơ quan cơ thể người chia sẻ, tại Việt Nam, trung bình chỉ có 0,15% ca chết não hiến tạng. Trong khi đó ở các nước Âu Mỹ, Bắc Mỹ, tỷ lệ người chết não hiến tạng lên tới 50-60%, gấp hàng trăm lần ở nước ta.
Tại Thái Lan (quốc gia trong khu vực Đông Nam Á), chỉ trong năm 2022 từng có 547 ca ghép thận từ người cho chết não (trong tổng số 700 ca ghép), bằng số số lượng ca ghép tạng từ người chết não của Việt Nam trong 13 năm.
Ông Hệ dẫn chứng, nước ta còn thực trạng số số lượng người đăng ký hiến tạng thấp (80.000 người), tạng hiến chủ yếu từ người sống. Việt Nam cũng chưa có luật về người chết tim. 26 khu vực ghép tạng hiện có trong nước vận động kém hữu hiệu, không đồng đều, đầu tư ít và không đúng.
Có những trường hợp gia đình hiến tạng người căn bệnh chết não cứu người nhưng mà gặp phải điều tiếng oan (Ảnh: BV).
“Nguyên nhân các vận động ở trung tâm y tế yếu kém không phải vì họ không tiến hành được, mà chủ yếu do không có tạng hiến. Rất nhiều những trường hợp người căn bệnh chờ ghép tạng mà không có phổi, tim… người căn bệnh qua đời trong sự tiếc nuối của bác sĩ, mà không thể tiến hành thế nào được”, ông Hệ nói.
Giám đốc Trung tâm Điều phối hiến ghép tạng quốc gia chỉ ra 10 “chìa khóa” để tiến triển nguồn hiến ghép tạng từ người chết não. trong số đó, có 7 yếu tố mối quan hệ tới trung tâm y tế (có tổ tư vấn chuyên nghiệp, đào tạo liên tục, văn hóa hiến, kế hoạch, tăng cường nguồn hiến, sự ủng hộ của lãnh đạo, mạng lưới các trung tâm y tế) và 3 yếu tố là hệ thống (luật, quản lý thông tin, trung tâm điều phối).
Đại diện Phòng xét nghiệm đa khoa tỉnh Kiên Giang nhận định, ở nước ngoài việc hiến tặng mô tạng chủ yếu vì mục đích nhân đạo, trong khi Việt Nam còn gặp phải tác động bởi tình trạng mua bán tạng. Do đó, nên đặt vấn đề về chủ yếu sách hỗ trợ lại cho thân nhân, người căn bệnh hiến ghép tạng.
Theo số liệu thống kê của Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép cơ quan cơ thể người (Bộ Y tế), sau 32 năm thực hiện ca ghép tạng đầu tiên và 14 năm triển khai công tác lấy tạng từ người cho chết não, Việt Nam từng thực hiện hơn 8.000 ca ghép mô, cơ quan cơ thể người.
trong số đó, có 6,764 ca ghép thận, 456 ca ghép gan, 65 ca ghép tim, 1 ca ghép thận – tụy, 1 ca ghép tim – phổi. Ngoài ra, có những ca ghép chi trên và ghép ruột… Hiện tại, có gần 4.000 người trong danh sách chờ ghép, chủ yếu là người căn bệnh chờ ghép thận và gan.
Hơn 10 năm qua, chỉ có 5 trung tâm y tế thực hiện kỹ thuật ghép tạng, đồng thời có chẩn đoán chết não và hồi sức chết não hiến mô, cơ quan cơ thể người. Đây là một tại sao khiến cho tỷ lệ người chết não hiến tạng còn rất thấp tại Việt Nam.
“chủ yếu vì vậy, việc tiến triển mạng lưới các trung tâm y tế thực hiện chẩn đoán chết não và hồi sức chết não hiến mô, cơ quan cơ thể người trên toàn quốc theo hình mẫu triển khai tại nhiều quốc gia ở châu Âu, Mỹ đang trở thành định hướng của Bộ Y tế trong thời gian tới”, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh.
